یکی از مسایل مهم تاریخ تمدن اسلامی پرداختن به امر پژوهش و فراهم کردن امکانات تحصیل برای دانشمندان و دانش پژوهان بوده است.این امکان، بیشتر از طریق درآمد حاصله از موقوفات مدارس و اماکن آموزشی ایجاد میشده است. اوقاف، بهترین و مهمترین منبع درآمد برای تعلیم و تربیت در جوامع اسلامی بوده و استمرار آموزش و فعالیت علمی در دولتهای اسلامی طی قرنهای متمادی به این منبع مالی بستگی داشته است. موضوع وقف، از همان آغاز ظهور اسلام وجود داشته و پیشوایان دینبه وقف اموال خود جهت اینگونه امور همت گماشتهاند. نگاهی گذرا به وقفنامهها، گویای این حقیقت است که مدارس، موسسات فرهنگی-آموزشی بسیاری از سنت پسندیده وقف به یادگار مانده است. واقفان برای بالابردن سطح فرهنگی جامعه به تاسیس مدارس توجه میکردند. بیشتر مدارس قدیم و برخی از مدارس جدید، با درآمد موقوفات اداره میشدند.
پژوهش حاضر، ضمن بررسی دو مکان آموزشی مهم در جهان اسلام(مدارس اصفهان و یزد در ایرانو مدارسنظامیه و مستنصریه در عراق)، به اهمیت نقش وقف و واقفان در ایجاد مدارس اسلامی اشاره دارد.
واژگان کلیدی: تمدن اسلامی، وقف، مدارس ایران و عراق، اصفهانو یزد، نظامیه و مستنصریه.
ابتدای صفحه