راههای کاروانرویی که در سراسر شاهنشاهی هخامنشی احداث شده بود، از اقدامات برجسته و چشمگیر داریوش یکم بوده است که خود مؤثرترین وسیله تسهیل رفت و آمد، حمل کالاهای تجاری و نزدیک ساختن اقوام به یکدیگر بود. در قلمرویی به وسعت دولت هخامنشی، که نیاز به جابجایی سریع و کارآمد پیام، سپاهیان و کالاها اهمیت زیادی داشت، راهها دارای اهمیت فوقالعادهای بودهاند. کوروش بزرگ، داریوش و بعضاً خشایارشا مبالغ کلانی را به ایجاد شبکههای مواصلاتی اختصاص داده بودند، که نهرهای بزرگ و جادههای ممتدی را به یکدیگر و گوشه و کنار شاهنشاهی سوق میداد. شاهان، سرداران، بازرگانان، کشاورزان و ... برای گذران زندگی و امورات خود به این راهها وابسته بودند. در واقع ادارهی سرزمین پهناور قلمرو هخامنشی مستلزم سیستم ارتباطی کارآمدی میان دربار سلطنتی مرکزی و مقامات ایالتی بود. این شریانهای اداری در عین حال جادههای نظامی هم بودند و حرکت سپاهیان برای حفظ نظم را تسهیل میکردند. رفت و آمد کاروانها در سراسر شاهنشاهی نیز مستلزم وجود و حرکت نگهبانان و اسکورت نظامی برای تضمین امنیت و سلامت رسیدن به مقصدها بود. بیشتر این جادهها، صرفاً راههای مالروی سنگفرش نشده، ولی همواری بودند که برای اسب، ارابه و یا پای پیاده مناسب بودند.نوشتار موجود در وهلهی اول به سیر خط شریانهای مهم نظامی و تا حدودی اقتصادی پرداخته است، در وهلهی دوم به اهمیت و کارکرد آنها در شاهنشاهی هخامنشی پرداختهایم و در مرحلهی سوم استنباطی از سیاستهای دولت هخامنشی و نقش راهها را در این برههی زمانی مورد تجزیه و تحلیل قرار دادهایم.
)